مونتاژ سوم. پروژه‌ی جهرم
پیوست‌شده به مجموعه‌ی سه قسمتی پروژه‌ی جهرم
در سومین مونتاژ ابتدا مقدمه‌ای را می‌خوانیم در شرح و تفسیر پروژه‌ی جهرم. از این‌که روایت تاریخ گذشته همواره به معنای به یاد آوردن است و به یاد آوردن همواره امری جمعی است و نیز امری پایان‌ناپذیر، از مونتاژ تاریخی رهایی‌بخش از پایین در مقابل تاریخ رسمی و تک‌گوی تدوین‌شده در بالا. در مونتاژ سوم از به یاد آوردن کلیتی می‌نویسیم که تمامی آن ناچیز شمرده شده است، به رغم تناقض‌های ناگزیری که در به یاد آوردن تمامی دقایق گذشته ممکن است اتفاق بیفتد. از تلاش برای نجات روایت تاریخ از روایت سرکوب و پورنوگرافی رنج و بازگرداندن آن به متن جزئیات نادیده‌گرفته‌شده‌ای که تصویر مسلط از نادیده انگاشتن آنها سود می‌برد. از پژوهش تاریخی به شیوه‌ای که تاریخ را تبدیل به «موزه» نکند، تبدیل به گذشته‌ای که گذشته است و تنها باید آن را «ثبت» و «آرشیو» کرد چرا که آن گذشته، نگذشته است و ما با گذشته‌ای رستگارنشده مواجهیم که نه فقط به امروز بلکه هم‌چنین به شکل مبرمی به آینده ربط دارد. رفتن به سراغ گذشته نه برای ثبت گذشته و سپردن آن به موزه‌ی روایت‌ها، بلکه برای جستجوی امکان‌های پیروزی‌ای در گذشته که به دست نیامدند و جدی گرفته نشدند اما وجود داشتند، نه برای ثبت و حفظ آثار آن در آرشیو بلکه برای تبدیل خود آرشیو به سلاحی برای نبرد رهایی‌بخش. از این‌که مسئله‌ی پژوهش تاریخیِ رهایی‌بخش جدال روایت‌ها نیست. چنین نیست که در کنار یا حتا در مقابل روایت‌های موجود روایت دیگری از تاریخ ارائه شود. مسئله‌ی پژوهش تاریخی رهایی‌بخش به یاد آوردن خرده‌روایت‌های انکارشده، نادیده‌گرفته‌شده و فراموش‌شده است تا از طریق مونتاژ آنها تصویر حقیقی تاریخ برملا شود. در مونتاژ سوم می‌خوانیم که ما در روایت تاریخ بی‌طرف نیستیم. هیچ روایت تاریخی‌ای بی‌طرف نیست. هر روایت تاریخی‌ای بر مجموعه‌ای از ارزش‌ها و گفتارهای ایدئولوژیک بنا شده است. مسئله خود این «طرف» است، همین سمت‌گیری تاریخی و طبقاتی که روشن می‌کند در تاریخ به دنبال چه چیزی باید گشت و ما در این «طرف» ایستاده‌ایم. هم‌دوش آنان که نیستند، آنان که در سنگر کنار ما ایستاده‌اند و آنان که در آینده خواهند آمد.
در مونتاژ سوم هم‌چنین فهرست ناقص اما موثق و معتبری از نام مبارزانی را می‌خوانیم که توسط گروه قنات در جهرم به قتل رسیدند، فهرست تدقیق‌شده‌ای از نام سازمان‌دهندگان و تیم‌های عملیاتی گروه قنات و نیز عکس بسیاری از کشته‌گان و جلادان را می‌بینیم و به همراه عکسی از رضا ستوده، برای اولین‌بار عکسی از مرتضی کریمی (ایوب) آن یار سربلندِ سرفراز که چون شبحی مشبک در جای جای پروژه‌ی جهرم حضور دارد، در سنگری که از آن قراول رفته‌ایم.
تیر ۱۴۰۲
